Po co szczepić?
Szczepimy, aby uniknąć chorób zakaźnych, które niosą ze sobą ryzyko ciężkiego przebiegu, groźnych
powikłań, a nawet zgonu. Są one szczególnie niebezpieczne dla malutkich dzieci – noworodków i
niemowląt. Dzięki szczepieniom dziecko nabywa odporność -jego układ odpornościowy uczy się jak
reagować w sytuacji realnego zagrożenia chorobą, np. poprzez wytwarzanie odpowiednich przeciwciał.
Ponadto, powszechne szczepienia mogą pośrednio chronić także te osoby, które nie mogą zostać
zaszczepione ze względów medycznych (np. osoby chore na nowotwór, pacjenci po przeszczepach,
operacjach czy z nabytymi zaburzeniami odporności) lub niemowlęta, które same nie są jeszcze objęte
szczepieniami -tworzymy tzw. kokon ochronny roztaczany wokół niezaszczepionej części
społeczeństwa. Im więcej osób w danej populacji podda się szczepieniom, tym bardziej zmniejsza się
ryzyko zachorowania wśród osób, które nie mogą zostać zaszczepione.
Jak działa szczepionka?
Szczepionki zawierają antygeny, czyli substancje pobudzające układ odpornościowy do wytworzenia
skutecznej ochrony przeciw wirusom i bakteriom odpowiedzialnym za poszczególne choroby.
Szczepionki produkowane są na dwa sposoby. W pierwszym przypadku wytwarzane są na bazie żywych
drobnoustrojów, które ulegają osłabieniu (tj. są atenuowane). Drugim sposobem produkcji szczepionek
jest wytwarzanie ich na bazie martwych drobnoustrojów. Tak przygotowane drobnoustroje nie powinny
wywołać choroby u osoby nimi szczepionej.
Niektóre szczepionki zawierają tylko wybrane i oczyszczone specyficzne cząstki drobnoustrojów.
Wprowadzenie osłabionych drobnoustrojów lub ich fragmentów do organizmu poprzez szczepienie nie
stanowi zagrożenia dla dziecka.
Czy szczepionki są bezpieczne?
Działanie szczepionek jest sprawdzane w skrupulatnych badaniach klinicznych obowiązkowych dla ich
producentów i potwierdzane przez specjalne instytucje rządowe.
Nawet po wprowadzeniu szczepionek do obrotu ich bezpieczeństwo jest w dalszym ciągu stale
monitorowane poprzez zbieranie informacji o występowaniu objawów niepożądanych ( o NOP szerzej w
następnym artykule). Wiele badań klinicznych potwierdziło bezpieczeństwo i skuteczność podawania
dzieciom kilku szczepionek na raz. Ponadto, nowoczesne szczepionki, nawet te, które chronią przed
kilkoma chorobami, zawierają mniej antygenów niż ich starsze odpowiedniki. Jest to możliwe dzięki
zastosowaniu nowych technologii, pozwalających zastąpić w preparacie szczepionki całe wirusy i
bakterie ich oczyszczonymi fragmentami.
Wytworzenie odporności wobec tych wirusów i bakterii nie stanowi dla organizmu zdrowego dziecka
dużego obciążenia.
Dlaczego szczepi się już niemowlęta?
Dzieci rodzą się z pewnym poziomem odporności wobec niektórych wirusów i bakterii dzięki
przeciwciałom przekazywanym poprzez łożysko. Niestety, odporność ta słabnie i zanika z upływem kilku
tygodni lub miesięcy, a tym samym ochrona przed chorobami wygasa.
Karmienie piersią również nie stanowi wystarczającego zabezpieczenia przed chorobami zakaźnymi.
Wraz z mlekiem matki dziecko otrzymuje pewne przeciwciała, jednak karmienie piersią nie jest
alternatywą dla szczepień. Organizm niemowlęcia jest bezbronny wobec wielu drobnoustrojów,
ponieważ jego układ odpornościowy jest jeszcze zbyt słaby i niedojarzały, by poradzić sobie ze
szczególnie groźnymi bakteriami i wirusami.